Στη σύγχρονη εποχή δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσει κανείς ότι ο οικονομικός κόσμος εξελίσσεται πολύ πιο γρήγορα από ό,τι οι δικαιικοί μας θεσμοί. Η εξέλιξη αυτή γίνεται πιο ορατή κυρίως στις συνεχώς ανανεούμενες  μορφές των σύγχρονων σχέσεων παραγωγού και διανομέα.
Όπως είναι γνωστό, η σύμβαση franchise δεν έχει προς το παρόν γίνει αντικείμενο νομοθετικής ρύθμισης. Προς αντιμετώπιση και κάλυψη του υπάρχοντος νομοθετικού κενού, στην Ελλάδα, εφαρμόζονται ο Ν. 703/77 «περί ελέγχου μονοπωλίων και ολιγοπωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού», όπως ισχύει σήμερα, ο Ν. 146/1914 «περί αθεμίτου ανταγωνισμού», το Π.Δ. 219/91 «περί εμπορικών αντιπροσώπων» και ο Ν. 2239/94 «περί σημάτων», εφόσον το franchising, ανάμεσα στα άλλα, περιέχει και παραχώρηση χρήσης σήματος, καθώς και διάφορες διατάξεις του Αστικού Κώδικα (174, 178-179, 371-372) για ζητήματα σχετικά με την κατάρτιση, τις διάφορες φάσεις της εκτέλεσης και τη λύση της αμφοτεροβαρούς ενοχικής σύμβασης franchising.
Ο προσωποπαγής χαρακτήρας μιας σύμβασης franchise που προϋποθέτει την ύπαρξη αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των μερών δημιουργεί την ανάγκη για διαμόρφωση νομικού πλαισίου κατευθυνόμενου κυρίως προς τη θεσμοθέτηση διαδικασιών δημοσιότητας και διαφάνειας των στοιχείων που αφορούν τις εκάστοτε συμβαλλόμενες επιχειρήσεις. Μια τέτοια, όμως, δημοσιότητα και διαφάνεια  προϋποθέτει: τη διατύπωση ενός νομικού ορισμού για το franchising, τον ακριβή καθορισμό των αξιουμένων στοιχείων δημοσιότητας, την πρόβλεψη αποτελεσματικών νομικών κυρώσεων για την περίπτωση μη τήρησης ή καταστρατήγησης των όρων δημοσιότητας, την παροχή κινήτρων προς όσους «συμμορφώνονται» με τους όρους δημοσιότητας, τη μέριμνα ώστε να μη δημιουργηθούν τεχνητοί φραγμοί στο εμπόριο και ιδίως στις διεθνείς συναλλαγές και τέλος τη μέριμνα ώστε τα αξιούμενα στοιχεία δημοσιότητας να μην αποκαλύπτουν εμποροβιομηχανικά μυστικά προς ανταγωνιστές.

• Στις ΗΠΑ, τη χώρα γέννησης και ανάπτυξης του franchise, η τεράστια πράγματι εξάπλωσή του οφείλεται στη βαρύτητα που δίδεται στην προκαταρκτική της υπογραφής της συμφωνίας σωστή πληροφόρηση και επιμόρφωση του υποψήφιου δικαιοδόχου, γεγονός που θεωρείται το κλειδί της επιτυχίας του θεσμού.

Ο αμερικανικός νόμος, μετά την υιοθέτηση και καθιέρωση της Uniform Franchise Offering Circular (UFOC), αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος του στην προστασία του υποψήφιου δικαιοδόχου διεκδικώντας για το λόγο αυτό το χαρακτηρισμό του ως προληπτικού νόμου, υποχρεώνοντας το δικαιοπάροχο από την πρώτη κιόλας συνάντηση να αποκαλύψει όλες εκείνες τις πληροφορίες που θα επιτρέψουν στον υποψήφιο δικαιοδόχο να ασκήσει το δικαίωμα επιλογής του τελείως ελεύθερα και με πλήρη συνείδηση της αιτίας. 
Οι πληροφορίες αναφέρονται στη φύση της επιχείρησης και διατυπώνονται σε γραπτό κείμενο (basic disclosure document). Συμπληρωματικές πληροφορίες οικονομικής φύσης είναι δυνατόν να παρασχεθούν διατυπωμένες μέσα στο λεγόμενο οικονομικό φάκελλο (earning claim document). Επίσης απαραίτητα παρέχονται στον υποψήφιο και υποδείγματα της σύμβασης που πρόκειται να υπογράψει, όλα δε αυτά μέσα σε -από το νόμο- ταγμένες προθεσμίες.

• Στη Γαλλία, η ψήφιση του γνωστού νόμου Doubin καθιέρωσε την υποχρέωση διαφάνειας σε οποιαδήποτε παραχώρηση εμπορικής επωνυμίας, σήματος ή διακριτικού τίτλου σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο προς άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας. Η παραβίαση εξάλλου αυτού του νόμου από το δικαιοπάροχο επιφέρει τόσο αστικές όσο και ποινικές κυρώσεις.
• Η Ισπανία, το Βέλγιο και η Ιταλία  απέκτησαν επίσης νομοθετικό πλαίσιο προσυμβατικής προστασίας του υποψήφιου δικαιοδόχου.
• Κατά το ελληνικό δίκαιο, η μόνη προστασία που παρέχεται στον υποψήφιο δικαιοδόχο είναι των άρθρων 197-198 ΑΚ σχετικά με την προσυμβατική ευθύνη.

Τα βασικότερα εξάλλου σημεία για τα οποία αδιαμφισβήτητα ο υποψήφιος δικαιοδόχος θα πρέπει να ζητήσει σαφείς πληροφορίες από το δικαιοπάροχο είναι τα εξής:

- Η φήμη του σήματος.
- Η σπουδαιότητα του δικτύου συμφωνιών franchising.
- Η ποιότητα του παρεχόμενου προιόντος ή της υπηρεσίας, το σύνολο εισπράξεων που πραγματοποιείται από τα διάφορα σημεία πώλησης, η αποδοτικότητα.
- Η τεχνογνωσία (know-how).
- Η διαφήμιση, η σημασία της και οι σχετικές δαπάνες.
- Οι άλλες υπηρεσίες που προσφέρονται κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης της σύμβασης, η αδιάκοπη βοήθεια που θα παρέχεται στο δικαιοδόχο.
- Τα έξοδα, οι περιοδικές παροχές.

Το παράδοξο είναι πως όλοι γνωρίζουμε ότι το franchising δημιουργεί σοβαρά νομικά ζητήματα, όπως ανάγκη του υποψήφιου δικαιοδόχου για έγγραφη πληροφόρηση-αποκάλυψη στοιχείων του συστήματος franchise από το δικαιοπάροχο (Disclosure), χορήγηση σχεδίου σύμβασης δικαιόχρησης από το δικαιοπάροχο προς το δικαιοδόχο προ της υπογραφής, υποχρεωτική χορήγηση πληροφοριακού εντύπου υλικού, ενδεχομένως ρύθμιση ελάχιστης διάρκειας της σύμβασης, ανάγκη υποχρέωσης ανανέωσης της σύμβασης δικαιόχρησης υπό όρους, ρύθμιση τύχης του εξοπλισμού και στοκ εμπορευμάτων του δικαιοδόχου σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης από το δικαιοπάροχο, αποτελέσματα καταγγελίας της σύμβασης, αποζημίωση ή μη του δικαιοδόχου για ενίσχυση της φήμης και της θέσης του δικτύου franchise στην αγορά, (goodwill), αντιμετώπιση του ενδοσηματικού και διασηματικού ανταγωνισμού, προστασία του δικαιοδόχου έναντι καταχρηστικών όρων από τη σύμβαση δικαιόχρησης, περιορισμός της ελευθερίας του ανταγωνισμού και κατά συνέπεια προστασία των καταναλωτών, η προστασία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας κ.λπ., τα οποία βεβαίως δεν αποτελούν θεωρητικές κατασκευές, αλλά πλέον απασχολούν τα ελληνικά δικαστήρια σε ολοένα αυξανόμενο ρυθμό.
Ο Κώδικας Δεοντολογίας του Συνδέσμου Franchise της Ελλάδας (1999) σαφώς είναι ένα σημαντικό βήμα μπροστά, εντούτοις ένας τέτοιος κώδικας δεν ισοδυναμεί με νόμο ώστε να υπάρχουν κρατικές κυρώσεις και, εν πάση περιπτώσει, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να καταστεί υποχρεωτικός σε μη μέλη του καθόσον μόνο πειθαρχικές κυρώσεις μπορεί να επιβάλλει στα εγγεγραμμένα μέλη του.
Ο νέος Κοινοτικός Κανονισμός 2790/1999, από την άλλη, προσεγγίζει αρκετά τις ρυθμίσεις του αμερικανικού δικαίου αναφερόμενος στις «κάθετες συμφωνίες» -μεταξύ των οποίων και το franchise- και τη νομική τους αντιμετώπιση αποτελώντας έτσι  σημαντική νομοθετική πρόοδο, χωρίς όμως να είναι επαρκής. Η ύπαρξη έστω και χαλαρού ειδικού νομοθετικού πλαισίου κρατικής εποπτείας είναι απαραίτητη για την υγιή και ανεμπόδιστη ανάπτυξη του franchise στην Ελλάδα. 
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το franchise ανήκει στο μέλλον. Ένας μικροεπιχειρηματίας/μικροεπενδυτής αξιοποιώντας το επιχειρηματικό δημιουργικό του πνεύμα, το δυναμικό του και τα κεφάλαιά του μπορεί με ένα καλό franchise να βρεθεί μπροστά και με απόσταση σε έναν εξαιρετικά ανταγωνιστικό εμπορικό χώρο επωφελούμενος γνώσεις, εμπειρίες, επιλογές και οικονομίες κλίμακας τις οποίες μπορεί να του προσφέρει μια επιχείρηση franchise. Από την άλλη επίσης μια υγιής και αναπτυσσόμενη επιχείρηση μπορεί να αξιοποιήσει όλα τα ανωτέρω πλεονεκτήματα για να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο, αλλά και γρηγορότερα. 
Συμπερασματικά η υιοθέτηση νομοθετικών ρυθμίσεων πρόκειται να συμβάλλει στην ασφαλέστερη λειτουργία του θεσμού και των συναλλαγών και επομένως στην περαιτέρω εξάπλωσή του. Το προτεινόμενο κανονιστικό νομοθέτημα για τη λειτουργία του franchising θα πρέπει να: α) προσδιορίσει τις κατάλληλες μεθόδους και διαδικασίες για την πλήρη πληροφόρηση του μελλοντικού δικαιοδόχου ώστε να αποκλείεται η πιθανότητα απάτης, πλάνης ή καταχρηστικής συμπεριφοράς εκ μέρους του δικαιοπαρόχου, β) να οριοθετεί το πλαίσιο καταγγελίας της σύμβασης και γ) να προστατεύει το δικαιοπάροχο από την παράνομη χρήση των δικαιωμάτων του.
Η διεθνής πρακτική έχει καταδείξει ότι η νέα μέθοδος του franchising έχει αναμφίβολα συμβάλλει στη βελτίωση της διανομής, αλλά και της παροχής υπηρεσιών στο μέτρο που παρέχει στους δικαιοδόχους τη δυνατότητα να εγκαθιστούν ένα ομοιόμορφο δίκτυο παραγωγής, διανομής ή και παροχής υπηρεσιών χωρίς να απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις, πράγμα που ευνοεί  την είσοδο νέων ανταγωνιστών στην αγορά και ιδιαίτερα μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων αυξάνοντας έτσι τον οριζόντιο ανταγωνισμό. Επιτρέπει επίσης σε ανεξάρτητους εμπόρους να ανοίγουν με γρήγορο ρυθμό καταστήματα και με περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας από όσες θα είχαν χωρίς την πείρα και τη βοήθεια του δικαιοπαρόχου, με τη δυνατότητα επίσης να ανταγωνίζονται αποτελεσματικά τις μεγάλες επιχειρήσεις.

 Μοιράσου το

επιστροφή