Πριν από έξι εφτά χρόνια επισκέφθηκα για πρώτη φορά ένα κομμωτήριο, franchise γνωστής αλυσίδας. Έμεινα αρκετά ικανοποιημένη και από τότε πηγαίνω αρκετά συχνά. Κάποια στιγμή το συγκεκριμένο κομμωτήριο μεταφέρθηκε σε νέο χώρο, δύο στενά πιο μακριά από το κτίριο στο οποίο στεγαζόταν πριν. Με την ίδια διακόσμηση, τους ίδιους ανθρώπους, τις ίδιες υπηρεσίες, την ίδια ποιότητα και εξυπηρέτηση… 
Την προηγούμενη εβδομάδα τηλεφώνησα για να κλείσω ραντεβού (στον ίδιο αριθμό) και ανακάλυψα ότι η επωνυμία της επιχείρησης έχει αλλάξει. Δεν ήταν πλέον μέρος του δικτύου καταστημάτων της γνωστής αλυσίδας, αλλά μια ανεξάρτητη επιχείρηση. Κι εκεί συνειδητοποίησα μια πολύ ξεχωριστή διάσταση που μπορεί να έχει για έναν επίδοξο επιχειρηματία η επιλογή του συστήματος franchise. Μπορεί να αποτελέσει ένα εξαιρετικό «σχολείο»! Να γίνει το πρώτο βήμα μετά τις σπουδές και πριν από την ανεξάρτητη επιχειρηματική δραστηριότητα.
Όλες οι επιχειρήσεις-franchisors, λιγότερο ή περισσότερο, προσφέρουν στους συνεργάτες-franchisees, εκτός από την άδεια χρήσης της επωνυμίας και των προϊόντων τους, μια σειρά από υποστηρικτικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες. Η υποστήριξη αυτή είναι αρκετά ευρεία: εκτείνεται συνήθως από γενικές αρχές διοίκησης μέχρι πολύ εξειδικευμένες παραμέτρους του κλάδου και της αγοράς που δραστηριοποιείται η εκάστοτε επιχείρηση. Με δυο λόγια, ένας franchisee, στο πλαίσιο της συνεργασίας του με τον franchisor, εκπαιδεύεται πάνω σε μια σειρά θεμάτων, τα οποία άπτονται της λειτουργίας μιας επιχείρησης. Κάτι σαν «μαθητευόμενος επιχειρηματίας», αν μου επιτρέπεται η έκφραση. 
Ένα καλά οργανωμένο δίκτυο franchise μπορεί να λειτουργήσει όπως μια τάξη σχολείου (με την ευρεία έννοια του όρου). Καθένας έχει τη δυνατότητα να μάθει από ανθρώπους με μεγαλύτερη γνώση και εμπειρία στο χώρο (ο franchisor-δάσκαλος), αλλά και από όσους βρίσκονται στο ίδιο ή ελαφρώς πιο προχωρημένο στάδιο από εκείνον (τους υπόλοιπους franchisees-συμμαθητές). Ιδιαίτερα, με τις δυνατότητες για επικοινωνία και ανταλλαγή αρχείων που δίνουν οι νέες τεχνολογίες, μπορεί κάλλιστα να οργανωθεί μια ιδιότυπη εικονική τάξη.
Αυτό σημαίνει πως μπορεί να λειτουργήσει το franchise ως εναλλακτική στις επαγγελματικές σχολές ή τις σχολές διοίκησης επιχειρήσεων; Όχι, προς Θεού! Σε καμία περίπτωση οι εξειδικευμένες γνώσεις τις οποίες λαμβάνει κάποιος σε μια ανώτερη ή ανώτατη σχολή δεν μπορούν να συγκριθούν με την κατακερματισμένη γνώση που αποσπασματικά δίδεται στο πλαίσιο της συνεργασίας των μελών ενός δικτύου franchise. Μπορεί μόνο -και έτσι πρέπει- να λειτουργήσει συμπληρωματικά ως προς την τυπική εκπαίδευση. 
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα που μπορεί να έχει ένας franchisee (όσον αφορά το εκπαιδευτικό κομμάτι) είναι η δυνατότητα να εφαρμόζει στην πράξη τα όσα μαθαίνει. Η πρακτική εφαρμογή των γνώσεων στις σχολές γίνεται μόνο σε επίπεδο προσομοίωσης (ανάλυση μελετών περίπτωσης, εργασίες, κ.λπ.). Στην περίπτωση του franchise, όμως, η θεωρία εφαρμόζεται σε πραγματικές συνθήκες, με αληθινούς εργαζόμενους, πελάτες, συνεργάτες και ανταγωνιστές, πραγματικά προϊόντα και υπηρεσίες, αληθινά έσοδα και έξοδα. Αυτή, λοιπόν, την πτυχή του μπορούν να αξιοποιήσουν οι επίδοξοι επιχειρηματίες, οι οποίοι στερούνται της σχετικής εμπειρίας. Το franchise μπορεί να λειτουργήσει ως ένα στάδιο προετοιμασίας προκειμένου να μειωθεί το ρίσκο που ούτως ή άλλως εμπεριέχει κάθε νέα επιχειρηματική απόπειρα. 
Η παραπάνω συλλογιστική φυσικά και δεν είναι μονόδρομος - η πράξη, άλλωστε, αποδεικνύει το αντίθετο. Εννοείται ότι η σχέση franchisee-franchisor μπορεί και να μην έχει ημερομηνία λήξεως, αλλά να ανανεωθεί και μετά τη λήξη της πρώτης συμφωνίας. Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχνά κανείς (παρά τις αναμφισβήτητες ομοιότητες) ότι η διαφορά ανάμεσα στην οργάνωση και διοίκηση μιας ανεξάρτητης επιχείρησης και στην ανάληψη και λειτουργία ενός franchise είναι σημαντική. Δεν μπορούν -και δεν θέλουν- όλοι να γίνουν ανεξάρτητοι επιχειρηματίες. Ακόμα δεν απαγορεύει σε όποιον επιθυμεί να οργανώσει μια αυτόνομη επιχείρηση να συνεχίσει παράλληλα και τη δράση του στο πλαίσιο του franchise. Άλλωστε το ένα δεν αποκλείει το άλλο. 
Ολοκληρώνοντας το συλλογισμό μου, δεν μπορώ να αντισταθώ σε μια αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν. Οι συνθήκες οι οποίες περιγράφω παραπάνω δεν διαφέρουν στην ουσία από μια πρακτική που επικρατούσε στη χώρα μας μέχρι πριν από μερικά χρόνια: αυτή των μαθητευόμενων τεχνιτών, των παραγιών, όπως τους έλεγαν κάποτε. Ξεκινούσαν ως άμισθοι βοηθοί σε κάποιο εργαστήριο, μάθαιναν τα μυστικά της τέχνης και της δουλειάς και στη συνέχεια ακολουθούσαν μία από τις τρεις δυνατές επιλογές: είτε παρέμεναν έμμισθοι εργαζόμενοι είτε ξεκινούσαν τη δική τους δουλειά είτε αναλάμβαναν την υπάρχουσα δουλειά μετά τη συνταξιοδότηση του εργοδότη τους. Με έναν αντίστοιχο τρόπο μπορεί να λειτουργήσει σήμερα και το franchise, αποδεικνύοντας πως τα νέα δεδομένα στο επιχειρείν δεν αλλάζουν την ουσία των πραγμάτων, απλά τα θέτουν σε διαφορετική βάση και κλίμακα.

 Μοιράσου το

επιστροφή